Vaka: İnsan Denekler

Mart 2006’da sekiz sağlıklı genç adam kuzey Londra’da bazı kanser çeşitlerinin ve eklem iltihaplarının tedavisinde umut vadeden TGN1412 adlı yeni bir antikor için bir ilaç denemesine katılıyorlardı. Tipik kısa dönemli, yatılı ilaç denemesinde denekler gazete ilanları ile bulunur ve bir haftalığına bir koğuşta kalırlar. Bu bir hafta boyunca iğne olabilirler veya kremler sürülebilirler veya ağızdan doz alabilirler ve tıbbi bir ekip onların tepkilerini gözlemler.

Bazı katılımcılar plasebo alır. Bunlar etkisiz maddelerdir ki, böylece araştırmacılar ilaca olan tepkileri bir kontrol grubuyla kıyaslayarak ölçebilirler. TGN1412 Alman TeGenero AG tarafından geliştirildi, testler ise Parexel International of Massachussets tarafından İngiltere’de bir hastaneye bağlı bir tesiste gerçekleştirildi.

İlaç, salgı bezlerinde şişme yaşayan maymunlar dahil bazı hayvanlar üzerinde test edilmişti. İnsan denemelerinde hayvanlara verilenden 500 kat daha zayıf bir doz kullanıldı. İlaç deneklere ikişer dakika aralıklarla verildi. Son dozun verilmesinden birkaç dakika sonra ilk denek aşırı ağrı, bulantı ve ateşten mustarip oldu. Gerçek ilaç verilen altı kişi de birbirini kısa aralıklarla takip eden istem dışı kasılmalar yaşadı ve dört kişi ana organ yetmezliği yaşadı. Akrabalar çok büyük şişmeler tarif etti ve biri kurbanın kocaman başını fil adamınkine benzetti. Denekler hemen tedaviye alındı ve kan nakli alırlarken makineler sayesinde hayatta kaldılar. Hepsi yaşadı, ama en azından ikisi el ve ayak parmaklarını kaybetti ve ana organları zarar görmüş şekilde yaşayacakları bir gelecek onları bekliyor. Zehirlenmeye ya da her zamanki protokollerin uygulanmadığına dair bir kanıt bulunamadı.

Gönüllüler klinikte bir hafta geçirmeleri için 2000 pound (yaklaşık olarak 3,750 USD) aldılar ve denemede rol almadan önce onay formu imzaladılar. İçlerinden biri, Mohammed Abdalla parayı Mısır’a gönderecekti. Vakanın beklenmedik bir sonucu, olayın geniş kitlelerce duyulması ve gönüllülere verilen ücret yüzünden pek çok kişinin denek olmak için araştırma kuruluşlarına akın etmesi oldu.

Bazı Vaka Soruları:

• Sağlık ve güvenlik ile ilgili haklardan vazgeçebilmeli miyiz?
• Bu vakada hangi tür haklardan söz edilmelidir? Bunlar insan hakları mı yoksa ayrıcalıklar mıdır?
• Bu risk pazarını nasıl oluşturmalıyız? Yani, deneklere verilecek yeterli ücrete nasıl karar verirdiniz?
• Deneklerin durumuna göre eğer ölümcül hastalıklar üzerine yapılan araştırmalara ücretsiz katılmaya gönüllü olsalardı farklı tepki verir miydiniz?
• Eğer denekler müebbet almış gönüllü mahkumlar ya da fakir bir ülkeden gelen yoksul yetimler olsalardı bu sizin algınızda bir farklılık yaratır mıydı? Toplumun bazı insanların ilaç testleri için kullanılmasını talep edeceği bir nokta var mıdır?
• Bu testlerin birçoğu kozmetik ürünler için de yapılıyor. Bu ilaç kan kanseri yerine diş beyazlatma için gerçekleştiriliyor olsaydı fikriniz değişir miydi?
• Bazen hakların ve görevlerin simetrik olmadığı söylenir. Hayır kurumuna bağışta bulunmak görevim olabilir ama ihtiyaç sahiplerinin bağış almak için buna karşılık gelen bir hakları yok, örneğin. İlaç endüstrisi büyük ve karlıdır. İlaç şirketlerinin ilaca gereksinimi olan fakir insanlara yardım etmek gibi bir görevleri var mıdır? Örneğin üçüncü dünya ülkelerindeki insanların tescilli ilaçlara maliyetine veya maliyetin altında ulaşma hakları var mıdır?

Kevin Gibson, Etik ve İş Dünyasına Giriş