Etik ve Uyum Yöneticisi Profili: Bölüm 1 “Uyum Programını İnşa Ederken…”

Birçok kişi uyum yöneticisinin hukukçu olması gerektiğini düşünüyor. Hem bir avukat hem de hukuk eğitimi almamış kişilerin performanslarını izleyen birisi olarak uyum yöneticisinin hukukçu olmasının şart olduğu kanaatinde değilim…

Hukuk eğitimi veya avukatlık tecrübesi kuşkusuz hem kuruma ve hem programa katkı sağlar; ancak mühendislik ya da matematik donanımına sahip yöneticiler de uyum programını pek ala standartlarda kurgulayabilir ve yönetebilirler.

Uyum yöneticisinin sorumluluk anlamında bağımsız olması (yönetim kuruluna, kurumun liderine karşı sorumlu olması) veya bir başka bölüme bağlı olması; başka bir bölüm yöneticisinin yan sorumluluk olarak uyum programı ile görevlendirilmesi gibi tartışmalar yöneticinin donanımıyla ilgili olmakla birlikte bu yazımızın kapsamına girmiyor. Bu yazı uyum yöneticisinin donanımı üzerine değerlendirmeleri içermektedir. Donanımı, uyum programı (içeriği) ve pozisyonun organizasyondaki seviyesi belirlemelidir.

Teknik bilgi (eğitim) ve deneyimin (tecrübe, kariyer) bütününü “donanım” olarak ifade ediyorum. Kurum uyum programını yapılandırma aşamasında ise kurum ve endüstri tecrübesi tercih edilebilecekken; teknik bilgi gerektiren kapsamlı mevzuata tabi sektörlerde (maden, sağlık, bankacılık gibi) özel eğitim aranması makuldür. Var olan uyum programını yürütmek ve geliştirmek için farklı donanım aranabilir.

Bazı benzer görevleri incelediğimde mevzuatımızda da eğitimin yeterlilik şartı olarak kabul edilmediğini görüyorum: Kamu Etik Kurulu Üyesi seçilmek için üniversite mezunu olma şartı aranmamaktadır (2004 tarih ve 5176 sayılı Kanun). Bankalarda denetim komitesi üyesi olmak için herhangi bir lisans düzeyi yeterlidir (1918 sayılı BDDK kararı, 2006 tarih ve 26221 sayılı Resmi Gazete). Ticaret Kanunu riskin erken saptanması sistemi çerçevesinde komitede görev alacak kişiler için ise sadece “uzman olma” şartı aranmıştır.

Uyum programını kuracak yöneticinin yetkinlikleri üzerine…

Genel ve teorik olmak yerine makul bir örnek üzerinden yetkinliklerden bahsetmek faydalı olur: İcra kurulunda görev yaparken uyum programını tasarlayıp uygulayacak kişinin yetkinlikleri ne olmalıdır?

Uyum yöneticisinin kurumun icra heyetinin daimi üyesi olması gerektiğini savunanlardanım. Heyetin, kurum stratejilerini belirlerken uyum ihlali risklerini değerlendiriyor ve riski azaltıcı/ortadan kaldırıcı önlemleri de stratejilerle beraber öngörüyor olmalıdır.

Dolayısıyla icra kurulu üyelerinden beklenen yetkinliklerin uyum yöneticisi için de aranması doğaldır, özellikle stratejik düşünme, geniş perspektif (bütünsel bakış) ve aynı zamanda birden çok meseleyle ilgilenebilme.

Uyum yöneticisinin odağında kurumun potansiyel uyum risklerini değerlendirme vardır; kurumu ve kurum faaliyetlerini iyi bilmesi uyum risklerinin değerlendirmesi için şarttır; Eş zamanlı olarak ilgili düzenleyici işlemlere hâkimiyet de kurumu bilmek kadar önemlidir. Uyum yöneticisinin karmaşık konuları idrak, basite indirgeme, önceliklendirme ve problem çözme yetkinlikleri güçlü olmalıdır.

Uyum eğitimleri ve programın farkındalığını arttırmak için güçlü iletişim becerisi (hem dinleme hem kendini sözlü ve yazılı iyi ifade edebilme), sosyal ilişki kurmada güçlü olma ve kolaylıkla güven ortamı yaratabilme yetkinlikleri öncelikle aranmalıdır.

Olası uyum ihlallerini ortaya çıkartıp (soruşturma) sebeplerini değerlendirmek ve önleyici adımlar önermek için yöneticinin sebep-sonuç ilişkisini kurma becerisinin yanında, dürüst ve adil olma, kendi başına iş yapabilme, çatışma yönetimi, kültürel çeşitliliği yönetebilme ve kaliteli karar verme yetkinliklerinin üstün olması gerektirdiğini düşünüyorum. Uyum soruşturmaları Hollywood filmlerindeki gibi cereyan etmez, belirsizlik hâkimdir. Soruşturmayı yapan kişinin, belirsizlik altında odağını kaybetmemesi, duygusal olmaması önem kazanır.

Yapılan işin kalitesini ve süresini olumlu etkileyen; yapanın da enerjisini ve odağını sürdürülebilir kılacağına inandığım yetkinliklerden bahsettim bu yazıda. Yazının başında bahsetmiştim uyum programını baştan yapılandıracak yöneticide aranacak yetkinlikler ile var olanı uygulayacak ve geliştirecek yetkinlikler farklıdır. Önümüzdeki haftalarda var olanın uygulama ve geliştirme için faydalı yetkinliklerden bahsedeceğim.

—————————————————————————————————————————-

Yazar : Emre Çolak,  PMI Türkiye ve Balkanlar Uyum Direktörü, Etik ve İtibar Derneği Yönetim Kurulu Üyesi

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden 1994 yılında mezun oldu. Birsel Ortak Avukatlık Bürosunda avukat olarak başladığı kariyerine, Philip Morris International şirketinde Kurumsal İlişkiler departmanında devam etti. Kurumsal ilişkiler alanında yurtiçi ve yurtdışında çeşitli sorumluluklar üstlendikten sonra 2011 yılında şirketin Türkiye ve Balkanlarda faaliyet gösteren bağlı şirketlerinin uyum programları direktörlüğü görevine atanmıştır.

Makalelerdeki görüş ve yorumlar yazar veya yazarlara ait olup , Etik ve İtibar Derneği’nin konu ile ilgili düşüncelerini yansıtmamaktadır.