BİRLEŞME DEVRALMALARDA TEKNOLOJİ YOĞUN PİYASALARA YÖNELİK YENİ BİLDİRİM EŞİĞİ

Teknoloji sektörü hem dünyada hem Türkiye’de artan ölçekte birleşme ve devralma işlemlerine konu olmaktadır. Türkiye’de 2021 yılında; oyun, yapay zeka, sağlık teknolojileri, online market alışverişi, finansal teknoloji (FinTech), gayrimenkul teknolojisi (PropTech)), donanım teknolojisi (DeepTech) , blok zincir ve daha birçok alanda faaliyet gösteren startuplar yaklaşık 265 milyon ABD doları civarında sermaye girişi sağlayan sahip 52 işlem gerçekleşmiştir.[1]

Yatırım verilerine göre oyun şirketlerine yapılan yatırımlar başı çekerken oyun şirketleri; siber güvenlik, donanım teknolojisi, e-ticaret, otomotiv teknoloji ve e-ticaret sağlayıcılarına yapılan yatırımlar tarafından takip edilmiştir. 2021 yılında yatırım, yeni fon ve değerleme sayılarında dünya rekorları kırılarak önemli bir artış gerçekleşmiştir. Türkiye’de melek yatırımcı ve girişim sermayesi seviyesinde tamamlanan 294 anlaşma[2] ile toplamda yaklaşık bir milyar beş yüz elli milyonluk startup yatırımı yapılmıştır. 2021 yılında özel sermaye fonlarının erken aşamadaki girişimlere yatırım yaptığına görülmüştür. Dream Games’in unicorn girişim haline gelmesiyle birlikte geçtiğimiz günlerde 2,75 milyar ABD doları değerleme üzerinden 255 milyonluk bir yatırım toplamıştır.[3]2021 yılında Türkiye’nin ilk decacorn’u olan Trendyol, Türkiye’nin olgunluk aşamasındaki en büyük yatırımı olan 1,5 milyar ABD Doları tutarında yatırım toplamıştır.[4] Getir, 2022’de 11,8 milyar ABD doları değerleme üzerinden 768 milyon ABD doları ek yatırım yaparak Türkiye’nin ikinci decacornu haline gelmiştir.[5]

Yabancı yatırım açısından, 2021’de tamamlanan 294’ün üzerindeki işleme 44 yabancı yatırımcı katılmıştır. Getir ve Dream Games’in mega işlemleri sayesinde yabancı yatırımcılar toplam yatırımın %89’una katılmıştır.[6] Böylelikle girişim yatırımı açısından Türkiye, Avrupa’nın ilk 10 ülkesinden biri olurken MENA bölgesinde 2. olmuştur.[7] Esasen tüm bu başarılı işlemlerin arkasında ülkemizin bilim ve teknoloji politikalarının bir parçası olarak; inkübatörlerin, teknoparkların, hızlandırıcı programların, üniversiteler bünyesindeki teknoloji transfer ofislerinin, iş uluslararasılaştırma programlarının ve kitle fonlamasının yanı sıra TÜBİTAK başta olmak üzere BiGG programları aracılığıyla devlet yardım ve teşviklerinin katılımıyla birlikte girişimlere verilen desteğin son yıllarda daha da uzmanlaşarak en üst düzeye ulaşmış olması yer almaktadır.

Tüm bu gelişmelere koşut olarak hukuki uygulama, teknolojiye özel konulara odaklanan durum tespiti süreçleri ile sözleşmelerin hazırlanması, teknoloji anlaşmalarına özgü temsil ve garanti setleri, sektöre özel uygulamalar dikkate alınarak satıcıların/kurucuların yükümlülükleri ve son olarak son dönemde getirilen yasal gereklilikler gibi çeşitli parametrelere göre şekillenecektir.

Bu kapsamda, Avrupa Komisyonu’nda ve birçok ülkede rekabet yasalarının uygulanmasıyla ilgili olarak teknoloji alanındaki birleşme ve devralmalarla ilgili büyük bir tartışma devam ettiği söylenebilecektir. Mevcut ciro eşiklerine ek olarak, Almanya ve Avusturya tarafından işlem değeri eşiği getirmiş, Avrupa Komisyonu ve bazı AB üyesi ülkelerde de bu yönde tartışmalar sürmektedir. Amerikan rekabet otoriteleri is teknoloji devlerinin geçiş 10 yıllık periyottaki gerçekleştirdikleri ancak bildirim tabi olmayan devralma işlemlerini mercek altına almıştır.

Türkiye de benzer bir yaklaşım izleyerek yoğunlaşma mevzuatında yer alan bildirim eşiklerini değiştirmiştir.[8] Söz konusu değişiklik paketindeki en dikkat çekici unsur, Rekabet Kurumu’nun 2021 yılında yayınladığı e-ticaret ve ödeme teknolojilerine ilişkin piyasa araştırma raporlarında yer alan değerlendirmeler doğrultusunda, teknoloji sektörlerindeki birleşme ve devralmalar için yürürlüğe koyduğu yeni bildirim zorunluluğudur. Buna göre 2010/4 Sayılı Rekabet Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’in 7. maddesinde yapılan değişiklikle, birleşme veya devralmaların Rekabet Kurumu bildirimine tabi olabilmesi için aşılması gereken ciro eşikleri aşağıdaki gibidir:

İşlem taraflarının toplam Türkiye cirosunun yedi yüz elli milyon TL, işlem taraflarından en az ikisinin Türkiye cirosunun ayrı ayrı iki yüz elli milyon TL olması, veya
Satın almalarda, varlığın veya faaliyetin cirosu; birleşmelerde işlem taraflarından en az birinin Türkiye cirosunun iki yüz elli milyon TL, diğer işlem taraflarından en az birinin global cirosunun üç milyar TL olması gerekmektedir.

Değiştirilen bu bildirim yükümlülüğündeki yenilik ise, aynı maddeye eklenen ve aşağıda yer verilen ikinci fıkrasıdır:

“Türkiye coğrafi pazarında faaliyet gösteren veya Türkiye’de Ar-Ge faaliyetinde bulunan veya kullanıcılara hizmet sunan teknoloji şirketlerinin devralınmasına ilişkin işlemlerde; birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yer alan iki yüz elli milyon TL barajı uygulanmaz.”

Yasa değişikliğinde “teknoloji şirketi” tanımı aşağıdaki şekilde yapılmıştır:

“dijital platformlar, yazılım ve oyun yazılımları, finansal teknolojiler, biyoteknoloji, farmakoloji, tarım kimyasalları ve sağlık teknolojileri alanlarında faaliyet gösteren işletmeler veya bunlarla ilgili varlıklar”

Böylelikle, teknoloji şirketlerinin konu olduğu birleşme ve devralmalar, (a) ve (b) bentlerinde yer alan iki yüz elli milyon TL ciro eşiğine bakılmaksızın Rekabet Kurulu’nun onayına tabi hale gelmiştir. Bu değişiklikle Rekabet Kurumu, iki tür teknoloji birleşme ve devralma işlemini yakalamayı amaçlamaktadır:

Faaliyet gösterdikleri pazarlarda pazar yapısını değiştirebilecek ölçüde büyük bir rekabetçi potansiyeli sahip startuplar yıkıcı devralmalara konu olduğu işlemler,
Herhangi bir gelir elde etmeyen ancak özellikle veri sahipliği nedeniyle ilgili pazarlarda büyük pazar gücüne sahip teknoloji şirketleri arasındaki işlemler.

Bildirim yükümlülüğüne eklenen bu yeni unsur, teknoloji yoğun sektörlere yönelik rekabet politikası bakımından yeni bir bakış açısının habercisi olarak kabul edilmelidir.

[1] Türkiye Startup Ekosisteminin Durumu, İnceleme Yılı 2021, Startup.watch (“Startup.watch 2021 Raporu”), sayfa 9

[2]2021 Türkiye Startup Ekosistem Yatırım Raporu, s. 6

[3] Ek bilgi için duyuru https://techcrunch.com/2022/01/18/score-another-win-for-istanbul-gaming-startups-dream-games-raises-255m-at-a-2- adresinde mevcuttur. 75b-değerleme/ (Erişim tarihi: 23 Mart 2022)

[4] Ek bilgi için duyuru https://www.reuters.com/world/middle-east/turkeys-trendyol-raises-15-bln-valuing-it-165-billion-2021-08-09/ adresinde mevcuttur. 23 Mart 2022’de)

[5] Ek bilgi için duyuru https://tech.eu/2022/03/17/getir-officially-announces-768-million-series-e-round-now-at-decacorn-11-8-billion- adresinde mevcuttur. değerleme (23 Mart 2022’de erişildi)

[6] Startup.watch 2021 Raporu, sayfa 8

[7] Startup.watch 2021 Raporu, sayfa 12, 13, 15

[8]Ayrıntılı bilgi için https://www.rekabet.gov.tr/en/Guncel/amendments-ilgili-to-the-communique-con-b68026de989fec11a2200050568595ba adresinden ulaşılabilen Rekabet Kurumu’nun “Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalara İlişkin Tebliğ ile Birleşme ve Devralmaların Değerlendirilmesine İlişkin Esaslara İlişkin Değişiklikler (9.3.2022)” başlıklı duyurusuna bakınız. (Erişim tarihi: 23 Mart 2022)