BAE Yeni İş Kanunu`na Genel Bakış / Review of UAE`s New Employment Law

Birleşik Arap Emirlikleri son yıllarda Ortadoğu coğrafyasında bir bölge merkezi olmak için çeşitli çalışmalar yürütmekte, özellikle Dubai emirliğinde uluslararası iş gücünü çekmek için çeşitli yatırımlar ve yapısal düzenlemeler gerçekleştirmektedir. Bu yapısal değişiklikler ile global ölçekte pek şirket tarafından bölgesel Merkez ofisi olarak tercih edilmeye başlanmıştır.

Abstract :

UAE government shows serious effort to become a hub in Middle East region specifically in Dubai by making several investments and infrastructural work to attract global workforce. Further to those efforts, UAE chosen by many global scale companies to establish their regional hub offices. One of the prominent effort is recent attempt to modernise employment laws by ratification of New Employment Law numbered 33/2021. This article aims to highlight the main developments put forward by the new Law.

Bu çabaların bir sonucu olarak 2021 yılında 33/2021 sayılı Federal Kanun ile işveren-işçi ilişkilerini düzenlemek üzere yeni BAE İş Kanunu`nu (“Kanun”) yürürlüğe girmiştir. Bu düzenleme ile mevcut işveren-işçi ilişkilerinde önemli değişiklikler öngörmektedir. Ayrıca 40 yıldır yürürlükte olan 8 sayılı 1980 tarihli BAE Federal İş Kanunu yürürlükten kaldırılmış ve yakın tarihteki en büyük iş hukuku reformu gerçekleştirilmiştir. Yeni İş Kanunu 2 Şubat 2022 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu makalenin amacı, yeni İş Kanunu ile getirilmiş öne çıkan bazı değişiklikleri açıklamaktır.

BAE Yeni İş Kanunu İncelemesi :

Yeni Kanun ile getirilen değişiklikler incelendiğinde çağı yakalamak ve işçi haklarını geliştirmek için pek çok yeni düzenleme yapıldığı görüldüğü gibi, işverenler için de esneklik ve verimlilik sağlayacak düzenlemelere yer verilmiş; ayrıca uluslararası iş gücünün ilgisini çekmek ve ülkede kalmalarını sağlamak için de yenilikler getirilmiştir. Bu düzenlemelerin pek çoğu hali hazırda global firmaların İş Etiği Kodu`nda bulunan kavramlar olması karşısında, Ortadoğu coğrafyası için oldukça yenilikçi düzenlemeler olduğunu söyleyebiliiz.

Yeni İş Kanunu kapsamı da bir önceki mevzuat gibi bütün serbest ticaret bölgelerini (Dubai DIFC ve ADGM hariç) kapsamakta olup, özel sektörde çalışan hem BAE vatandaşı hem de expat olarak ülkede bulunan diğer çalışanlar için uygulanacaktır.

İlgili düzenlemeler oldukça kapsamlı olmakla birlikte temel işçi-işveren ilişkilerini düzenleyen maddelere aşağıda yer verilmeye çalışılmıştır.

Eşitlik ile Ayrımcılık, Taciz ve Mobbing yasağı :

Eşitlik :

Yeni Kanun ile bütün erkek ve kadın çalışanların aynı haklara sahip olacağı hükme bağlanmıştır.

Ayrımcılık :

Yeni Kanun; aşağıdaki hususlardan dolayı çalışanlar arası ayrımcılığı yasaklamıştır :

· Cinsiyet

· Irk

· Renk

· Din

· Ulus veya sosyal köken

· Engellilik

Taciz ve Mobbing :

Yeni Kanun, bütün çalışanlara, işyerinde cinsel taciz ve mobbing için koruma sağlamıştır. Özellikle, cinsel taciz,mobbing, sözel veya fiziksel şiddet ile psikolojik şiddet yasaklanmıştır.

Ayrıca, işverenin, işçiye, rızasına aykırı iş yapmaya zorlaması da yasaklanmıştır.

İş Sözleşme süresi 3 yıl ile sınırlandırılmıştır :

Yeni Kanun uyarınca bütün çalışanlar belirli süreli sözleşmeye tabi olacaktır. Bu süre ise en fazla 3 yıl ile sınırlandırılmıştır. Şüpheye mahal vermemek üzere, bu 3 yıllık süre sınırsız periyotlarla ancak en fazla 3 yıl olmak kaydıyla uzatılabilecektir. Ancak bundan böyle sınırsız süreli sözleşme yapılması mümkün değildir.

Kanun yürürlük tarihinde süresiz iş sözleşmesi ile çalışan bütün işçiler 1 Şubat 2023`e kadar süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılmak zorundadır.

Bu Kanun sebebiyle yapılacak geçişlerde işçilerin bir önceki kanun sebebiyle kazandığı haklar korunacak ve tazminat talepleri eski kanun gözönüne alınarak hesaplanacaktır.

Kıdem Tazminatı :

Yeni Kanun, kıdem tazminatı hesaplamasında herhangi bir değişiklik öngörmemektedir. Yani ilk 5 yıl için 21 takvim günü ile 5 yıldan sonraki her 1 yıl için 30 takvim günü brüt maaş tutarında kıdem tazminat hesaplaması geçerli olacaktır.

Yeni Kanun, eskisinde bulunan işçinin kendi istifası halinde dahi kıdem tazminatı ödemesinde indirim yapılması hükmünü korumamıştır. Dolayısıyla 1 yıllık hizmet süresini tamamlamış çalışanlar, kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

Bu hüküm, işçinin ihbarsız feshi halinde dahi geçerli olacaktır.

Esnek Çalışma Haftası

Yeni Kanun, esnek ve atipik çalışma koşulları için pek çok farklı düzenleme getirmiştir. Yeni Kanun uyarınca çok farklı çalışma rejimleri mümkün olup, evden çalışma veya yarı iş yarı ev çalışması olan hibrit model gibi yeni dünya düzeninde sık sık görülebilecek çalışma düzenlemeleri kabul edilmiştir. Ayrıca yarı zamanlı ve tam zamanlı çalışma modellerine de Yeni Kanun`da yer verilmiştir.

Hamilelik İzni

Yeni Kanun, hamilelik izni için de yenilikler getirmiş olup 60 takvim günü hamilelik izni için aşağıdaki ödeme koşullarını düzenlemiştir :

a. İlk 45 takvim günü için tam ödeme

b. Sonraki 15 gün için yarı ödeme

Tam hamilelik izni ayrıca 6 aydan fazla bebeğin doğumu için taşındığı veya kısa sürede ölmüş yeni doğan bebekler için de uygulanacaktır.

Bu sürelere ek olarak, gebelikten sonraki süreçte annenin fiziki sağlık sorunları yaşamaya devam etmesi veya yeni doğan bebeğin çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkması halinde, hem kendisinin hem de bebeğinin bakımı için 45 takvim günü ücretsiz izin hakkı da kullanabilecektir. Bu ek izin için BAE`de yerleşik bir hekimden sağlık raporu alınması şartı aranmaktadır.

Buna ek olarak , çalışan çocuğunun sakat veya kalıcı bir hastalık ile doğmuş olması ve bu halin çocuğun sürekli anne tarafından bakımını gerektirmesi halinde 30 takvim günü ek hamilelik izni alma hakkı da yeni Kanun`da düzenlenmiştir. Bu durumun da tıpkı yukarıdaki paragrafta belirtildiği üzere BAE`de yerleşik bir hekim tarafından onaylanması gerekmektedir.

Bu yeni getirilen düzenlemelere karşıt olarak daha önce 18 ay olarak düzenlenmiş süt izni süresi 6 aya çekilmiş ve çalışanın günde 1 veya 2 süt iznine, süreleri 1 saati aşmamak kaydıyla çıkmasına ve bu saatlerin iş saati olarak kabul edilmesine Kanun`da yer verilmiştir.

Ayrıca yeni Kanun ile, hamilelik izin ödemesinin çalışanın 1 yılı doldurmaması halinde azaltılması hükmü kaldırılmıştır.

Aile İzni :

Yeni Kanun ile, hem erkek hem de kadın çalışanlar için, yeni doğum halinde, doğumdan itibaren 6 ay içinde 5 iş günü ücretli izin hakkı öngörülmüştür.

Bu izin hakkı kadın çalışan için; kadın çalışanın hamilelik iznine ek olarak verilecektir.

Yas İzni :

Yeni Kanun ile çalışanların, bir akrabasının veya yakın aile üyelerinden birini ölümü halinde, ölümü izleyen tarihten 3 gün içinde çıkılmak üzere 5 takvim günü izin hakkında sahip olacağı öngörülmüştür.

Akademik Kurs Çalışma İzni :

Yeni Kanun ile 2 yıllık hizmet süresini doldurmuş çalışanların 10 iş günü ücretli akademik kurs için çalışma izni almasına imkan sağlanmıştır. Ancak burada ilgili çalışma hakkına konu eğitimin BAE tarafından akredite bir kuruluş tarafından veriliyor olması şartı aranmaktadır.

İş Arama Hakkı :

İşçi, İş Sözleşmesi`nin süre verilerek feshi halinde, yeni Kanun uyarınca haftada 1 gün ücretsiz olarak yeni iş arama izni alabilecektir. Bu taktirde işçinin, bu izni almadan 3 iş günü önce işverenine bu konuda bilgi vermesi gerekmektedir. Şüpheye mahal vermemek üzere, işçinin istifası halinde bu kural uygulanmayacaktır.

Deneme ve İhbar Süresi :

Yeni Kanun, iş sözleşmesinin deneme süresi içerisinde feshi halinde aşağıdaki süreleri geçerli fesih ihbar süresi olarak kabul etmiştir:

1. Her halükarda 14 takvim günü öncesinde işveren tarafından; başka bir şirkete geçiş halinde 1 ay, BAE`den ayrılış veya herhangi bir sebep halinde 14 takvim günü süre vererek işçi tarafından,

iş sözleşmesi feshedilebilir.

Bu yeni düzenleme uyarınca; çalışan işçi, sözleşmesini feshederken karşı karşıya kalabileceği finansal yükümlülükleri göz önüne almalıdır. Bu bağlamda, işçinin istifa edip ancak 3 ay içerisinde tekrar ülkeye dönerek başka bir işe giriş yapması veya başka bir şirkete fesih bildirimi süresine uymaksızın geçmesi halinde, eski şirketi tarafından ilgili işe alım masraflarının yeni şirketi tarafından tazmini talebiyle karşı karşıya kalabilir.

Yıllık İzin :

Yeni Kanun uyarınca. Çalışanlar, bir yıldan fazla süredir aynı şirkette çalışmak kaydıyla, 30 takvim günü yıllık ücretli izne, eğer 6 ay ile 1 yıl arasında çalışılmışsa, her çalışılan ay başına 2 günlük yıllık ücretli izne hak kazanacaklardır.

Yeni Kanun`a göre, bir önceki yıllarda kullanılmayan iznin yeni yıla aktarımı mümkün değildir.

İş Sözleşmesi`nin Süreli Verilerek Feshi

Bu hüküm bir geçiş hükmü olup, halihazırda sınırsız süreli sözleşme ile çalışan işçiler için Kanun`da yer verilmiştir. Yeni Kanun`un yürürlüğü için verilmiş tarihe kadar, sınırsız süreli iş sözleşmesini feshetmek isteyen taraflar haklı bir sebeple olmak kaydıyla iş sözleşmelerini eski kanunda yer alan sürelere uymak kaydıyla feshedebilirler.

Yeni Kanun`da belirli süreli sözleşmenin süresinden önce feshedilmesi halinde, herhangi bir erken fesih tazminatı öngörülmemiştir.