Vaka: Jodie Brooks

Jodie Brooks’a 15. yaş gününde taşınabilir bir MP3 çalar hediye edildi. Tipik olarak bu aygıtlar kulak içine takılan tip kulaklıklar aracılığıyla müzik çalabilen küçük veri kaydedicileridir. Kulak üzerine uyabilecek daha geniş parçaların aksine, bunlar kulak kanalına girerler. Bu tür kulaklıkları tercih edenler genellikle ses kalitesinin çok daha iyi olduğunu savunuyorlar.

Bir yıl kadar sonra, Jodie bir sabah kulağında sürekli bir çınlama sesiyle uyandı. Doktorlar, yüksek sese uzun süreli maruz kalmadan kaynaklanabilecek bir rahatsızlık olan tinltus (kulak çınlaması) rahatsızlığından mustarip olduğunu söylediler. Jodie’nin durumunda, tek tıbbi çare sürekli algıladığı arka plan uğultusunu azaltmak için bir “beyaz gürültü” aygıtıydı. Bu rahatsızlık bazen kendiliğinden bitebiliyordu, ancak Jodie’ye hayatı boyunca devam etme olasılığı olduğu söylendi. Muayene sırasında aynı zamanda bazı yüksek frekans aralıklarında da duyu kaybı olduğu anlaşıldı.

Jodie özellikle çınlayan bas notalı rap müzik dinlemeyi seviyordu. Çalarını tipik olarak günde dört saatten fazla dinliyordu ve bazen kulaklıkla dinlemesine rağmen etrafındakiler müziği kısmalarını istiyorlardı. Bazen etrafındaki sesleri de bastırması için – mesela yaprak üfleyici kullanırken ya da çim biçerken – sesi sonuna kadar açıyordu.

Ürünün üstünde hiçbir etiket yoktu ama kitapçığında şu not vardı:

Uyarı: Yüksek sese sürekli maruz kalma duyma bozukluğuna sebep olabilir.

Bazı çalışmalar duymanın 80 desibelde tehlikeye girebileceğini gösteriyor. Çoğu taşınabilir müzik aleti 105 desibelde çalınabiliyor ya da özel kulaklıklarla daha yükseğe çıkartılabiliyor. Bir çim biçme makinesi ortalama 100 desibelde çalışıyor ve bir rock konseri ya da kalkan bir uçak yaklaşık 120 desibelde ses çıkarıyor. Desibel ölçeği katsayılı, böylece her artış çok daha yüksek bir sese, yani zarar oluşması için çok daha az zamana karşılık gelmektedir. Duyma çoğunlukla kulak zarı ile tınlayan küçük kılların fonksiyonudur. Uzmanlar çim benzetmesi yaparlar: Üstüne basılabilir ve iyileşir ama tekrar tekrar maruz kalmayla, bazı kısımlar asla onarılmaz hale gelir.

Avrupa Birliği çalarları 100 desibelin altında tutan bazı regülasyonlar başlattı. Amerika Birleşik Devletleri ya da Kanada’da böyle kısıtlamalar bulunmuyor.

Bazı Vaka Soruları:

1. Jodie’nin duyma kaybı ve kulak çınlamasından kim sorumlu?
2. Ona herhangi bir ödeme yapılması gerekiyor mu?
3. Yaşı analizini etkiliyor mu? Ailesi nasıl hangi rolü üstlenmeliydi?
4. Taşınabilir müzik çalarların tehlikeli olduğu üreticiler tarafından biliniyor mu? Ya tüketiciler tarafından?
5. Gençlerin tehlikeler hakkında uyarıldıkları halde potansiyel olarak tehlikeli olabilecek ses seviyelerinde müzik dinlemeye devam edeceklerine inanıyor musunuz? İmalatçı ya da devlet bunu yapabilmelerini kısıtlamalı mı?

Etik ve İş Dünyasına Giriş, Kevin Gibson