2015'te Neler Yaşadık!

2015 yılında etik dünyasında yaşanan ve hafızalara kazınan olayları kısaca derledik…

FIFA YOLSUZLUK VE RÜŞVET SKANDALI

Dünya Kamuoyu 2015 yılında FIFA skandalı ile sarsıldı. Bahsi geçen skandal, FIFA Kongresi için İsviçre’de bulunan FIFA yetkililerinden 6’sının yolsuzluk yaptıkları gerekçesiyle ülkedeki yetkili makamlarca gözaltına alınması ile patladı. Skandalda suçlamaların ana nedeni ise 2018 Dünya Kupası’nın Rusya’da ve 2022 Dünya Kupası’nın da Katar’da düzenlenmesi kararını kabul eden yöneticilerin kara para aklaması.

Suçlamalar ise sadece bu konularla sınırlı değil. FIFA’da üst düzey yetkililerin en az 20 yıldır Dünya Kupası ile ilgili yayın hakları ve pazarlama konusunda da yolsuzluk yaptıkları iddia ediliyor. Bu yolsuzlukların maddi değerinin 100 milyon doları aştığı düşünülüyor. Ayrıca üst düzey FIFA görevlilerinin şantaj ve dolandırıcılık da yaptıkları iddia ediliyor. Zürih Emniyet birimlerinin şüphelilere yönelttiği suçlamalar arasında Latin Amerika’da düzenlenen turnuvalarda yayın hakları konusundaki yolsuzluklar ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bankalar üzerinden yasadışı para transferleri de bulunuyor.

Davalar ise bununla sınırlı kalmadı. FIFA Etik Kurulu, yolsuzluk ve rüşvet skandalı sonrası başkanlıktan istifasını açıklayan Sepp Blatter ile FIFA Başkan Yardımcısı Michel Platini’nin, kurumun etik kurallarını ihlal ettiğine hükmetti. Dünya futbolunun önde gelen iki ismi 8 yıl futboldan men edildi.

VOLKSWAGEN (VW) SKANDALI

Volkswagen Skandalı uzun zamandır yaşanan en önemli uyum skandallarından biri olarak 18 Eylül 2015’de patladı. Skandalın etkisi sadece VW için değil tüm Alman ürünlerinin marka değeri ve itibarı için de yıkıcı oldu.

ABD Çevre Koruma Ajansı ((US Environmental Protection Agency – EPA) 18 Eylül 2015 günü yayımladığı bir raporda VW’in Dizel TDI motorlu araçlarında emisyon testlerini Nitrojen Oksit (NOx) gazı emisyon değerlerinde aldatan ve tolere edilebilir değerlerin kırk katı olan gaz emisyonunu normal sınırlar içinde gösterdiğinin verisine yer verdi.

Daha sonra başka otomobil üreticileri için de benzer testler uygulandı. Gaz salımında birçok üreticide sorun olsa da hiçbirinde VW gibi hiçbirinde test yöntem ve cihazlarının kasıtlı yanıltılmasını amaçlayan yazılım veya aparata da rastlanmadı.

PETROBRAS SKANDALI

Brezilya’da, devlete ait petrol şirketi Petrobras’ta 2014 yılında patlak veren yolsuzluk skandalı, 2015 yılında da dünya gündeminde kaldı.

Dünyanın en büyük dördüncü şirketi olan Petrobras ile ilgili yolsuzluk ve rüşvet skandalı 2004-2012 yılları arasında Petrobras’ın rafinelerinden sorumlu Paulo Roberto Costa’yı polisin bir kara paranın aklanması soruşturması çerçevesinde 2014 yılı Mart ayında tutuklamasıyla başlamıştı. Daha sonra Costa’nın cezasının hafiflemesi için suçunu itiraf etmesi ve kara para aklanmasına karışan siyasetçi ve görevlileri ele vermesi skandal büyümüştü.

2015 yılında Petrobras ile ilgili ilk karar verildi. Devlet Başkanı Dilma Rousseff’in lideri olduğu İşçi Partisi’nin eski mali işler sorumlusu Joao Vaccari Neto, 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Petrobras’ın eski yöneticilerinden Renato Duque de rüşvet aldığı gerekçesiyle 20 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Brezilya İşçi Partisi’ne Petrobras rüşvet gelirlerinden 177 milyon euro aktarıldığı ileri sürülürken şirketin 10 içinde yaklaşık 2 milyar dolar zarara uğratıldığı iddia ediliyor.

ÇİN’DE RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA SAVAŞ

Yolsuzlukla mücadelede topyekün bir savaş veren Çin’de çok önemli bir isim olan eski güvenlik bakanı Haziran ayında mahkum edildi. Çin Komünist Partisi’nin üst düzey bir üyesi olan Zhou Yongkang, yolsuzluktan dolayı ömür boyu hapis cezası aldı. 72 yaşındaki Zhou’nun, Çin Halk Cumhuriyeti tarihinde ceza alan en üst düzey isim oldu.

Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri ve Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping döneminde başlayan yolsuzlukla ve rüşvetle mücadele operasyonlarında birçok kişi mahkum edildi.

TEİD YOLSUZLUK ALGI ARAŞTIRMASI

TEİD’in özel sektör çalışanları ile orta ve üst düzey yöneticiler arasında gerçekleştirdiği “Özel Sektör Yolsuzluk Algı Araştırması“nın sonuçları 5. Uluslararası Etik Zirvesi‘nde açıklandı. Geniş kapsamlı araştırma, TEİD üyelerinin de aralarında bulunduğu ve Türkiye’nin en büyük ilk 500 kurumu nezdinde 802 özel sektör temsilcisi ile İstanbul’da devlet ve vakıf üniversitelerinin 3’üncü ve 4’üncü sınıflarında okuyan 198 üniversite öğrencisi arasında gerçekleştirildi.

Araştırmaya göre, etik koda sahip şirketlerin yasal sorumluluklarını yerine getirdiğine inanan üst düzey yöneticilerin oranının %86 olduğu ortaya çıkarken, buna bağlı olarak “iş etiğine uymak şirketlerinin çalışanlarının şirkete bağlılığı artırır” görüşünü üst düzey yöneticilerin %91’i paylaştı. En çok hangi sektörlerde yolsuzluk olduğunu düşünüyorsunuz?” sorusuna ise özel sektör temsilcileri %22 oranla lojistik ve gümrük yanıtını verdi.

Daha önce yolsuzlukla anılmış bir şirkette çalışmayı asla tercih etmem” diyen özel sektör temsilcilerinin ortalama oranı %82 olarak belirlenirken, üniversite öğrencilerinde bu oran %70’te kalıyor.